Klienci często pytają, od kiedy powstaje obowiązek używania znaku, a konkretnie od kiedy brak rzeczywistego używania może sprawić, że stanie się on podatny na wygaszenie.
Okres, po którym uprawniony z rejestracji znaku ma obowiązek podjąć jego rzeczywiste używanie, aby uniknąć negatywnych konsekwencji dla swojego prawa wyłącznego, wynosi 5 lat.
Pięć lat, ale od kiedy?
Aby precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie konieczne jest ustalenie początkowej daty, od której zaczyna biec pięcioletni okres 'bezkarnego’ nieużywania.
Początek tego terminu jest różny dla różnych rodzajów znaków (krajowych, unijnych, międzynarodowych), które chronione są na obszarze Polski Dodatkowo, zgodnie z nową dyrektywą znakową nr 2015/2436, nad której implementacją do porządku prawnego naszego kraju trwają jeszcze prace, jest on zależny od przebiegu postępowania o uznaniu ochrony znaku międzynarodowego
W konsekwencji precyzyjna odpowiedź na to dość istotne pytanie często nastręcza trudności nawet osobom, które specjalizują się w prawie własności intelektualnej.
Znaki krajowe
Dla znaków polskich początkową datą, od której liczymy pięć lat, jest dzień następujący po dacie wydania decyzji o udzieleniu prawa ochronnego. Czyli na przykład dla znaku, dla którego decyzja o udzieleniu prawa ochronnego wydana została w dniu 2.12.2010 r., pierwszy 5-letni okres dopuszczalnego i nie obciążonego negatywnymi konsekwencjami nieużywania znaku kończy się w dniu 3.12.2015 r.
Znaki unijne
W przypadku znaku unijnego, okres, po którym staje się on podatny na wygaszenie w razie braku rzeczywistego używania, rozpoczyna swój bieg w dacie rejestracji.
Znaki międzynarodowe
W tym przypadku okres nieużywania znaku też wynosi 5 lat, ale data początkowa jest liczona w inny sposób. Do celów określenia daty, z którą znak podlegający rejestracji międzynarodowej wskazującej Unię musi wejść do faktycznego użycia w Unii, istotna jest nie data rejestracji, lecz data publikacji w biuletynie EUIPO.
Oznacza to, iż w razie publikacji ogłoszenia o uznaniu rejestracji międzynarodowej wyznaczającej Unię w dniu 16.11.2009 r., najpóźniej z dniem 16.11.2014 r. powstał obowiązek używania znaku.
Kwestia początku biegu tego pięcioletniego okresu w przypadku rejestracji międzynarodowych wskazujących Polskę wymagała de lege lata podjęcia szeregu czynności o charakterze śledczym. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, 5-letni termin na podjęcie rzeczywistego używania biegnie mianowicie w przypadku rejestracji międzynarodowej wyznaczającej Polskę od dnia ogłoszenia w „Wiadomościach Urzędu Patentowego” o uznaniu ochrony tego znaku.
Problem w tym, że informacja o tym, kiedy ukazała się w WUP publikacja o uznaniu ochrony międzynarodowej nie była zamieszczana w żadnej publicznie dostępnej bazie danych.
Ustalenie numeru WUP i ewentualnie daty jego publikacji możliwe jest zatem albo telefonicznie w Urzędzie Patentowym albo poprzez przeszukiwanie wszystkich publikacji Wiadomości po dacie wyznaczenia Polski. Po ustaleniu numeru WUP w zakładce 'Biuletyn i Wiadomości UPRP’ na stronie UPRP można znaleźć cyfrową wersję danego wydawnictwa i sprawdzić jego datę publikacji, która z reguły przypada na ostatni dzień miesiąca.
W świetle przepisów dyrektywy nr 2015/2436, początek biegu pięcioletniego okresu, kiedy znak międzynarodowy mimo nieużywania nie jest podatny na wygaszenie, będzie różny w zależności od tego, jak przebiegał proces uznania ochrony krajowej danej rejestracji.
I tak, może to być data, w której upłynął termin na odmowę tego znaku lub na wniesienie sprzeciwu wobec niego. W przypadku wniesienia sprzeciwu lub podniesienia zarzutu opartego na bezwzględnych lub względnych podstawach odmowy, okres ten liczy się od dnia, w którym decyzja kończąca postępowanie w sprawie sprzeciwu stała się prawomocna, lub dnia, w którym prawomocne stało się orzeczenie dotyczące bezwzględnych lub względnych podstaw odmowy, lub dnia, w którym sprzeciw wycofano.
Prace nad implementacją tych postanowień do polskiego porządku prawnego są jeszcze w toku, chociaż powinny były zostać wdrożone do dnia 14 stycznia 2019 r. Zgodnie z projektem nowelizacji Prawa Własności Przemysłowej ustawodawca zafunduje nam za to brak vacatio legis, żeby nadrobić stracony czas.
Co więcej, w odniesieniu do znaków międzynarodowych dyrektywa nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku umieszczenia tych początkowych dat biegu 5-letniego terminu bezkarnego nieużywania w rejestrze – obowiązek taki istnieje jedynie w odniesieniu do znaków krajowych.
Można się zatem spodziewać, że w najbliższej przyszłości rozwikłanie zagadki, od kiedy rejestracja międzynarodowa staje się w Polsce podatna na wygaszenie, będzie jeszcze bardziej czasochłonne i utrudnione niż dotychczas.
Aby rozeznać się co do tego, od kiedy liczymy 5-letni okres, trzeba będzie prześledzić cały proces uznawania ochrony tej rejestracji międzynarodowej w danym kraju. Przy czym poszczególne daty (jak np. data prawomocności decyzji kończącej postępowanie w sprawie) nie są teraz ujawniane w publicznie dostępnej bazie danych Urzędu Patentowego ani ogłaszane w oficjalnych publikatorach. Jeśli to nie ulegnie zmianie, określenie daty, z którą znak międzynarodowy uznany w Polsce staje się podatny na wygaszenie może przestać być możliwe.
Mecenas Monika Zielińska jest polskim i europejskim rzecznikiem patentowym. Specjalizuje się w zakresie znaków towarowych i wzorów przemysłowych oraz praw autorskich. Jest członkiem Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, Europejskiego Instytutu Patentowego (EPI) oraz Niemieckiego Stowarzyszenia Ochrony Własności Intelektualnej (GRUR). Kontakt z autorką
