Badania patentowe stanu techniki, zdolności patentowej, czystości patentowej – czym są i co je różni?

Badania patentowe stanowią podstawę do skutecznego uzyskiwania praw własności przemysłowej, takich jak patenty na wynalazki i prawa ochronne na wzory użytkowe oraz do wprowadzania na rynek nowych rozwiązań w postaci produktów czy technologii. Osoby chcące realizować swoje rozwiązania muszą liczyć się z tym, że mogą one być już chronione prawami wyłącznymi przez inne podmioty. Zatem, aby uniknąć ryzyka naruszeń cudzych praw wyłącznych, warto przeprowadzić w pierwszej kolejności badania patentowe.

Badania patentowe polegają na sprawdzeniu czy rozwiązanie innowacyjne jest nowe i czy nie istnieją już prawa wyłączne na takie rozwiązanie. Rzecznicy patentowi i specjaliści ds. patentów przeprowadzają rozległe poszukiwania w bazach patentowych zawierających literaturę patentową, jak również w literaturze niepatentowej, w celu określenia stanu techniki najbliższego badanemu rozwiązaniu. Wszystko po to, aby stwierdzić czy istnieją rozwiązania podobne do badanego lub takie same, które zostały zgłoszone do ochrony lub na które udzielone zostały już prawa wyłączne w kraju i/albo za granicą.

Informacje patentowe zawarte w bazach patentowych umożliwiają również monitorowanie kierunków rozwoju techniki w danej dziedzinie, planowanie własnej działalności badawczej i rozwojowej oraz śledzenie działalności konkurencji.

Badania patentowe dotyczące rozwiązań technicznych dzielą się następująco:

– badanie patentowe stanu techniki,

– badanie patentowe zdolności patentowej,

– badanie patentowe czystości patentowej.

Badania patentowe stanu techniki

Badanie patentowe stanu techniki jest badaniem najbardziej ogólnym i polega na rozeznaniu stanu wiedzy w literaturze patentowej i literaturze nie patentowej, w obszarze obejmującym zakresem badane rozwiązanie techniczne. Powinno być przeprowadzone na etapie prac projektowych. Ma na celu określenie najbliższego stanu techniki dotyczącego badanego rozwiązania, w celu zdefiniowania dalszych kierunków badawczo-rozwojowych oraz rozeznania się w ogólnym ryzyku patentowym. Ponadto wynik badania stanu techniki pozwala stwierdzić, czy prowadzony projekt jest na tyle innowacyjny, aby warto było przeznaczyć na niego dalsze środki finansowe. Badanie umożliwia również poznanie kierunków rozwoju produktów i technologii firm konkurencyjnych.

Wynikiem badania stanu techniki jest lista dokumentów patentowych i niepatentowych ujawniających rozwiązania zbliżone i/albo takie same jak rozwiązanie będące przedmiotem badania. Najczęściej lista dokumentów obejmuje zgłoszenia patentowe i zgłoszenia wzorów użytkowych oraz udzielone patenty i udzielone prawa ochronne na wzory użytkowe.

Badanie stanu techniki ma na celu ogólne przedstawienie najbliższego stanu techniki, zatem w rezultacie badania nie przedstawia się opinii rzecznika patentowego dotyczącej zdolności patentowej lub opinii o naruszeniu praw wyłącznych.

Badanie patentowe zdolności patentowej

Badanie patentowe zdolności patentowej przeprowadzone powinno być przed dokonaniem zgłoszenia patentowego. Ma na celu ocenę możliwości uzyskania ochrony patentowej na rozwiązanie techniczne. Badanie zdolności patentowej przeprowadzane jest na etapie posiadania dokumentacji technicznej, szczegółowego opisu rozwiązania oraz prototypów.

Wynikiem badania zdolności patentowej jest lista dokumentów patentowych i niepatentowych ujawniających najbliższy stan techniki dla badanego rozwiązania wraz z opinią rzecznika patentowego dotyczącą tego, czy badane rozwiązanie spełnia ustawowe warunki do uzyskania ochrony, tj. czy jest nowe, ma poziom wynalazczy (nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki) i czy nadaje się do przemysłowego stosowania. Opinia ta pozwala określić realne szanse na uzyskanie ochrony patentowej na wynalazek oraz możliwości ochrony innym prawem własności przemysłowej. Ponadto, na podstawie opinii możliwe jest również opracowanie zmian projektowych, w celu dopracowania wynalazku tak, aby uzyskanie prawa było możliwe.

Pozytywne wyniki badania zdolności patentowej nie gwarantują uzyskania prawa ochronnego, jednak pozwalają na zmaksymalizowanie prawdopodobieństwa na zakończenie procedury zgłoszeniowej sukcesem. Dlatego też, przed przystąpieniem do przygotowywania zgłoszenia patentowego, bardzo mocno zalecane jest przeprowadzenie w pierwszej kolejności badania zdolności patentowej .

Badanie patentowe czystości patentowej

Badanie patentowe czystości patentowej przeprowadzane jest przed wprowadzeniem na rynek nowego produktu. Ma na celu sprawdzenie możliwości wprowadzenia na rynek nowego produktu bez naruszenia cudzych praw wyłącznych. Badanie czystości patentowej jest ograniczone czasowo i terytorialnie. Przeprowadzane jest wśród praw wyłącznych będących w mocy i wśród rozpatrywanych zgłoszeń mogących w przyszłości stanowić prawa wyłączne. Ponadto jest ograniczone do terytorium danego kraju.

Podobnie jak w przypadku innych badań patentowych, wynikiem przeprowadzenia badania czystości patentowej jest otrzymanie listy dokumentów, które dotyczą takich samych lub podobnych rozwiązań. Wraz z listą dokumentów przedstawiona jest opinia rzecznika patentowego, dotycząca tego czy wdrożenie rozwiązania na rynek będzie naruszało cudze prawa wyłączne. Opinia pozwala ocenić ryzyko naruszenia praw wyłącznych w świetle prawa danego kraju. Po przeprowadzeniu badania czystości patentowej podejmowana jest decyzja o wprowadzeniu produktu na rynek, ewentualnie o zmianie produktu na tyle, aby uniknąć naruszeń cudzych praw wyłącznych.

Należy pamiętać, że posiadanie prawa wyłącznego (patent lub wzór użytkowy) na własne rozwiązanie nie oznacza, że rozwiązanie te nie narusza cudzych praw wyłącznych! Dlatego przeprowadzenie badania czystości patentowej zalecane jest w przypadku wprowadzania na rynek każdego nowego produktu.

Podsumowanie

Badania patentowe są podstawą do opracowywania nowych rozwiązań w celu ich przyszłej ochrony i wdrażania na rynek. Nawet w przypadku, gdy twórcy wynalazków nie zamierzają ubiegać się o ochronę patentową na swoje rozwiązania, zalecane jest przeprowadzenie badań patentowych w celach badawczo-rozwojowych oraz uniknięcia naruszeń cudzych praw wyłącznych w przypadku późniejszego wprowadzania ich na rynek.

Należy również zaznaczyć, że przeprowadzenie badań patentowych nigdy nie daje 100% gwarancji, że sprawdzone zostały wszystkie dokumenty patentowe, wszystkie publikacje naukowe i inne źródła niepatentowe. Wynika to chociażby z obowiązującego prawa dotyczącego publikacji zgłoszeń. W przypadku zgłoszeń patentowych, Urzędy Patentowe publikują zgłoszoną dokumentację patentową po okresie osiemnastu miesięcy od daty zgłoszenia. Zatem istnieje możliwość, że w trakcie przeprowadzania badania, niektóre dokumenty stanowiące stan techniki nie zostały jeszcze opublikowane, w związku z czym nie są dostępne w bazach patentowych. Dlatego, badania patentowe mają na celu zmaksymalizowanie prawdopodobieństwa, że badane rozwiązania nie naruszają cudzych praw lub posiadają zdolność patentową. Badania patentowe przeprowadzone przez rzeczników patentowych zapewniają mocną podstawę do wprowadzania na rynek, komercjalizowania i ubiegania się o ochronę własnych rozwiązań innowacyjnych.