Po owocnym świętowaniu uzyskania prawa, w interesie właściciela prawa jest właściwe oznaczanie, że dany przedmiot jest chroniony prawem wyłącznym. Użycie stosownego symbolu nie tylko odstraszy potencjalnych naruszycieli, ale także podniesie prestiż produktu. Zakup opatentowanego produktu czy przedmiotu, którego design jest chroniony, niewątpliwe zwiększa zainteresowanie odbiorców.

Droga do uzyskania prawa wyłącznego nie zawsze jest łatwa, dlatego po uzyskaniu prawa warto oznaczać produkty, usługi i inne przedmioty praw wyłącznych odpowiednim symbolem. Użycie takiego symbolu nie jest przechwalaniem się właściciela, że uzyskał wyjątkową ochronę, lecz ma pełnić funkcję odstraszającą naruszycieli, a dodatkowo reklamującą produkt. Dla każdego prawa istnieje przypisany mu symbol, który pozwala na wskazanie, że dany przedmiot podlega specjalnej ochronie prawnej.

Czym się różnią symbole Ⓓ i ®?

Od 1 maja 2025 r. na poziomie Unii Europejskiej ustalono symbol dla zarejestrowanych wzorów unijnych (wcześniej zwanych wzorami wspólnotowymi). Jeśli wzór został odnotowany w rejestrze Wzorów Unijnych prowadzonych przez EUIPO (Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej), jego właściciel może używać symbolu Ⓓ na produkcie, czy jego opakowaniu.

Symbol Ⓓ – litera „D” zamknięta w okręgu oznacza, że wzór jest chroniony na terytorium całej Unii Europejskiej. Umieszczenie tego symbolu na produkcie może pomóc w zapobieganiu naruszeniu produktów chronionych wzorami, a także zwiększyć wartość samej ochrony.

Co ciekawe, polska ustawa Prawo własności przemysłowej (dalej również: „PWP”) nie reguluje symbolu ochrony dla wzorów przemysłowych zarejestrowanych w Polsce.

Symbol ® – oznacza zarejestrowany znak towarowy (registered trademark). Użycie symbolu ® reguluje ustawa Prawo własności przemysłowej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami symbolu tego, może używać tylko osoba, na której rzecz zostało udzielone prawo ochronne na znak towarowy w Polsce. Uprawniony z prawa ochronnego może wskazać, że jego znak został zarejestrowany poprzez umieszczenie w sąsiedztwie znaku towarowego litery „R” wpisanej w okrąg.

Oznacza to, że znak towarowy z dodanym symbolem ® przeszedł już procedurę rejestracji przed Urzędem Patentowym RP i zostało na niego udzielone prawo ochronne. Na poziomie unijnym nie uregulowano symbolu dla zarejestrowanych znaków unijnych.

Jakie inne oznaczenia można spotkać na rynku?

Symbol Ⓖ – oznacza zarejestrowane oznaczenie geograficzne. Jest to oznaczenie słowne, które odnosi się do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju, które identyfikują dany produkt jako pochodzący z tego terenu. Istotnym warunkiem jest to, że określona jakość lub szczególna cecha towaru jest przypisywana przede wszystkim dzięki pochodzeniu geograficznemu tego towaru. Użycie symbolu Ⓖ zostało zdefiniowane w art. 190 PWP. Pośród najbardziej znanych polskich oznaczeń geograficznych są: Oscypek, Cebularz lubelski i Ser Koryciński Swojski.

Symbol (T) – „T” w okręgu wskazuje z kolei na zarejestrowaną topografię układu scalonego. Oznaczenie to może być umieszczone bezpośrednio na topografii lub na produkcie zawierającym chronioną topografię. Użycie tego symbolu reguluje art. 208 PWP.

Oznaczenie „lic.” – wskazuje na używanie danego oznaczenia na podstawie licencji udzielonej od właściciela prawa. Zgodnie z polskim porządkiem prawnym, licencjodawca może wymóc na licencjobiorcy, aby ten podkreślił korzystanie z licencji na używanie znaku towarowego, poprzez umieszczenie oznaczenia „lic.” w jego sąsiedztwie.

Symbole niekoniecznie oznaczające uzyskanie prawa wyłącznego w Urzędzie Patentowym

Symbol © – to skrót od copyright, czyli symbol mający na celu wskazanie, że dana treść jest chroniona prawem autorskim. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W Polsce prawo autorskie przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności już od chwili powstania utworu, dzięki czemu każdy może opatrzyć własne dzieło symbolem ©.

Symbol ™ – to skrót od angielskiego słowa trademark, czyli znak towarowy. Użycie symbolu ™ nie zostało uregulowane w polskiej ustawie. Pochodzenia tego symbolu można upatrywać w prawie amerykańskim, aczkolwiek przepisy federalne Amerykańskiego Urzędu Patentów i Znaków Towarowych (USPTO) również nie precyzują sposobów jego użycia. Symbol ™ umiejscowiony w górnym lewym rogu logo lub nazwy, ma za zadanie wskazywać, że dane oznaczenie jest znakiem towarowym niezależnie od tego czy podlega ochronie prawnej, czy nie. W obrocie rynkowym przyjęło się, że symbolu ™ można używać zarówno dla oznaczeń niezarejestrowanych, jak i tych zgłoszonych do rejestracji oraz znaków już zarejestrowanych i chronionych prawem wyłącznym.

Znaczek ^SM – jest pochodną od symbolu ™ i oznacza znak usługowy (od angielskiego service mark). Polska ustawa również nie definiuje zakresu jego użycia. Symbol ^SM ma za zadanie wskazywać, że oznaczane są nim usługi, a nie produkty, tak jak jest w przypadku symbolu ™. Takie oznaczenie literowe jest znacznie rzadziej spotykane na rynku, zwłaszcza w Polsce.

Sprawianie pozorów istnienia ochrony, czyli co grozi za stosowanie symboli chronionych praw w przypadku, gdy Urząd (jeszcze) nie udzielił ochrony?

Jeśli ochrona prawa jeszcze nie została przyznana, wygasła lub została unieważniona, nie należy używać symboli literowych. Polska ustawa Prawo własności przemysłowej reguluje odpowiedzialność karną osób, które nie są uprawnione do posługiwania się symbolami ®, Ⓖ, (T), i „lic.”. Przepisy stanowią, że każdy kto w celu wprowadzenia do obrotu oznacza przedmioty niechronione patentem, dodatkowym prawem ochronnym, prawem ochronnym na wzór użytkowy lub prawem z rejestracji wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego lub rejestracji na oznaczenie geograficzne, napisami lub rysunkami mającymi wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z takiej ochrony, podlega karze grzywny lub nawet aresztu. Tej samej karze podlegają osoby świadomie wprowadzające do obrotu takie przedmioty lub informujące, że korzystają one z ochrony prawnej. Każdy kto wprowadza do obrotu towary oznaczone znakiem towarowym z wyróżnikiem mającym wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z ochrony wyłącznej, podlega karze grzywny, zgodnie z art. 308 PWP.

Po więcej szczegółowych informacji zachęcamy do kontaktu z rzecznikami patentowymi Kancelarii Patpol.